Phân tích Chị em Thúy Kiều trích đoạn trong Truyện Kiều – Nguyễn Du

Phân tích Chị em Thúy Kiều trích đoạn trong Truyện Kiều của Nguyễn Du để thấy tác phẩm là một bài ca lớn về giá trị nhân đạo. Điển hình cho tinh thần nhân văn cao cả của tác phẩm chính là vẻ đẹp tài, sắc và đức hạnh của hai chị em Kiều qua ngòi bút ước lệ tượng trưng cùng với những biện pháp tu từ đặc sắc – tất cả đã thể hiện lòng quý mến và trân trọng của đại thi hào Nguyễn Du. Trong bài viết dưới đây, hãy cùng DINHNGHIA.COM.VN tìm hiểu và phân tích chị em Thúy Kiều.

Mở bài: Từ xưa, ông cha ta vẫn thường thể hiện sự đề cao phẩm hạnh hơn là việc coi trọng nhan sắc của người phụ nữ. Điều đó đã được thể hiện qua câu tục ngữ quen thuộc: “Cái nết đánh chết cái đẹp” và cũng được nhắc đến trong ca dao: “Tốt gỗ hơn tốt nước sơn” – “Xấu người đẹp nết còn hơn đẹp người”. Quan niệm đó của người xưa cho thấy sự ưu ái dành cho những cái đẹp thuộc về tâm hồn, tính cách hơn là những vẻ đẹp về ngoại hình. Thế nhưng, phải chăng là sẽ hoàn hảo hơn nếu ở người phụ nữ có sự hội tụ cả về những nét đẹp về phẩm chất và đức hạnh? Cách nhìn mới mẻ ấy đã được chính Nguyễn Du khai phá và thể hiện khi miêu tả hai chị em Thúy Kiều trong tuyệt tác “Truyện Kiều” và đặc biệt là trong những dòng thơ của đoạn trích “Chị em Thúy Kiều”.

Tìm hiểu đoạn trích Chị em Thúy Kiều

Khi phân tích Chị em Thúy Kiều của Nguyễn Du ta thấy đoạn trích nằm ngay ở phần đầu của tác phẩm “Truyện Kiều”. Đoạn trích gồm có hai mươi bốn câu thơ, cụ thể là từ câu 15 đến câu thứ 38 của tác phẩm. Trước đoạn trích này là những câu thơ nói về triết lí của Nguyễn Du về mối quan hệ giữa tài – mệnh (“Trăm năm trong cõi người ta” – “Chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau”…), những dòng viết về gia cảnh nhà Vương viên ngoại.

Và hai mươi bốn câu thơ này được Nguyễn Du dành để nói về Thúy Vân và Thúy Kiều. Đoạn trích “Chị em Thúy Kiều” có kết cấu gồm bốn phần. Ở mỗi phần ông đã dành những lời văn trang trọng để nói về bức chân dung của Kiều và Vân. Giữa hai chị em bên cạnh những nét chung còn mang những nét đẹp riêng. Nét đẹp ấy còn dự báo trước được cuộc đời của chị em Kiều.

Cảm nhận và phân tích Chị em Thúy Kiều của Nguyễn Du

Vẻ đẹp của hai chị em Kiều khi phân tích đoạn trích chị em Thúy Kiều

Khi phân tích Chị em Thúy Kiều, ta thấy bức chân dung và cuộc sống của chị em Kiều hiện lên thật sinh động và cụ thể khi phân tích đoạn trích chị em Thúy Kiều. Với bốn câu thơ đầu, tác giả Nguyễn Du đã phác họa những nét vẽ ban đầu trong bức chân dung về vẻ đẹp của hai chị em:

“Đầu lòng hai ả tố nga,

Thúy Kiều là chị, em là Thúy Vân.

Mai cốt cách tuyết tinh thần,

Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười.”

Mở đầu, Nguyễn Du đã giới thiệu về xuất thân của chị em Thúy Kiều. Thúy Kiều, Thúy Vân là “hai ả tố nga” nhà quan viên ngoại và trong trang viết Nguyễn Du thì họ xuất hiện trong nét đẹp vừa duyên dáng, thanh cao của “mai cốt cách” và sự trong sáng, tinh khôi tựa “tuyết tinh thần”.

Câu thơ được viết dựa trên bút pháp nghệ thuật ước lệ quen thuộc trong văn học cổ. Thông qua việc sử dụng hình tượng thiên nhiên đẹp như mai, tuyết, tác giả đã gợi ra dáng dấp mảnh dẻ, thanh tao tựa đóa mai và sự trong trắng, tinh khiết như bông tuyết ở họ. Với những từ ngữ và hình ảnh có sức gợi ấy, nhà thơ dường như muốn người đọc có thể cảm được sự “mười phân vẹn mười” trong vẻ đẹp ở cả hai chị em Thúy Vân và Thúy Kiều.

Phân tích Chị em Thúy Kiều, người đọc thấy đến câu thơ thứ tư, sau khi giới thiệu về vẻ đẹp chung của Kiều và Vân về cả thể chất và phẩm chất, Nguyễn Du cũng khái quát lên vẻ đẹp (“mỗi người một vẻ”) của từng người khi mang những nét riêng rất ấn tượng.

Bức chân dung Thúy Vân khi phân tích chị em Thúy Kiều

Khi phân tích Chị em Thúy Kiều, ta thấy với Thúy Vân, nàng xuất hiện với những nét đẹp rất phúc hậu và quý phái:

“Vân xem trang trọng khác vời,

Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang.

Hoa cười ngọc thốt đoan trang,

Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da.”

Câu thơ mở đầu đã gợi nên dung mạo của Thúy Vân. Đó là sự “trang trọng khác vời” với nét cao sang, quý phái. Vẫn với việc sử dụng bút pháp nghệ thuật ước lệ, vẻ đẹp của Thúy Vân đã được nhà thơ so sánh qua những hình tượng cao đẹp của thiên nhiên.

Về gương mặt của nàng, tác giả dùng từ “đầy đặn”, nhắc đến dáng mày, tác giả dùng từ “nở nang”. Đây đều là những từ có sức gợi về sự viên mãn, phúc hậu và đủ đầy. Còn khi nói về tiếng cười, giọng nói của Vân, nhà thơ đem đối sánh với vẻ tươi tắn của đóa hoa và sự đoan trang của viên ngọc để làm cho bức chân dung về Vân thêm hoàn thiện, tạo nên sự tương ứng giữa chân dung ngoại hình với nụ cười, lời nói.

Không những thế, Vân còn nổi bật với mái tóc bồng bềnh, óng ánh khiến mây phải chào thua và làn da tươi sáng, mịn màng khiến tuyết cũng nhường bước. Trong cách miêu tả Thúy Vân, tác giả đã dụng công liệt kê để cụ thể hóa những đặc điểm về nhân vật như: khuôn mặt, lông mày, nụ cười, lời nói, mái tóc, làn da…

Với mỗi một đặc điểm, nhà thơ lại sử dụng đi kèm với hình ảnh so sánh ẩn dụ: khuôn mặt giống như sự tròn trịa, đầy đặn của vầng trăng trời; lông mày sắc sảo, đậm nét như con ngài; nụ cười tươi tắn không khác gì đóa hoa tươi; giọng nói thanh thoát, trong trẻo thốt lên từ hàm răng ngà ngọc duyên dáng. Mái tóc của nàng thì óng mượt, bồng bềnh hơn mây còn làn da thì tươi tắn, sáng người hơn cả tuyết…

Phân tích Chị em Thúy Kiều, ta thấy cách khắc họa vẻ đẹp nhân vật rất tỉ mỉ, tinh tế đó của nhà thơ đến cuối cùng đã làm nổi bật nên ở nàng một vẻ đẹp phúc hậu và quý phái. Từng đường nét, đặc điểm của tướng mạo Thúy Vân làm toát lên sự phúc hậu về sau trong cuộc đời của nàng. Nói như vậy vì qua từ ngữ miêu tả, vẻ đẹp của Vân thường có sự êm đềm, hòa hợp với xung quanh, nó khiến cho “mây thua”, “tuyết nhường”.

Vì lẽ đó nên nó dự báo sự suôn sẻ, bình lặng mà nàng sẽ có được. Điều này đã được thể hiện rất rõ trong phần kết thúc của “Truyện Kiều”, thật sự Vân đã được sống trong những tháng ngày vui vầy, hạnh phúc trong mái ấm của mình:

“Một nhà phúc lộc gồm hai,

Nghìn năm dằng dặc, quan giai lần lần.

Thừa gia chẳng hết nàng Vân,

Một cây cù mộc, một sân quế hòe.

Phong lưu phú quý ai bì,

Vườn xuân để cửa, để bia muôn đời.”

Bức chân dung Thúy Kiều khi phân tích chị em Thúy Kiều

Sau khi khắc họa bức chân dung của Thúy Vân, Nguyễn Du đã dành những câu thơ tiếp theo để gợi tả vẻ đẹp Thúy Kiều. Cũng như khi tả Vân, ở câu thơ đầu của đoạn này, nhà thơ dùng để khái quát đặc điểm của nhân vật và sau đó là những nét vẽ cụ thể hơn về chân dung người con gái này:

“Kiều càng sắc sảo mặn mà,

So bề tài sắc lại là phần hơn”

Phân tích Chị em Thúy Kiều, người đọc nhận thấy trong cách giới thiệu của nhà thơ, Nguyễn Du đã cho thấy những điểm nổi trội của Kiều so với Vân. Vân đã đẹp nhưng Kiều lại “càng sắc sảo mặn mà” và có “phần hơn” ở tài lẫn sắc. Về nhan sắc, vẻ đẹp của Kiều khiến cho tạo vật phải sinh lòng đố kị, ganh ghét:

“Làn thu thủy, nét xuân sơn,

Hoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanh.”

Nếu vẻ đẹp “trang trọng khác vời” của Vân chỉ làm cho “mây thua”, “tuyết nhường” thì cái sắc “nghiêng nước nghiêng thành” của Kiều lại khiến cho “liễu hờn”, “hoa ghen”. Hoa và liễu vốn là những loài thuộc thế giới tự nhiên, vô tri vô giác nhưng đứng trước nét đẹp của Kiều chúng cũng sinh lòng ghét hờn.

Phân tích Chị em Thúy Kiều sẽ thấy khi nói về vẻ đẹp của Thúy Kiều, Nguyễn Du chỉ thể hiện qua việc đặc tả đôi mắt: “Làn thu thủy, nét xuân sơn”. Nhưng chính ánh mắt đẹp, trong sáng như mùa thu cùng với đôi mày thanh thoát, đầy sức sống như nét núi mùa xuân lại làm bừng sáng lên nét đẹp mà Kiều sở hữu. Đó là nét đẹp của một giai nhân tuyệt thế mà chỉ bằng sự ngời sáng của đôi mắt, bao nhiêu cái “sắc sảo” của trí tuệ, bao nhiêu cái “mặn mà” của tâm hồn đều toát lên thật lung linh, rạng rỡ…

Thật sự, ánh mắt trong sáng, linh hoạt như sự sống động, long lanh của “làn thu thủy” cộng thêm sự thanh tú, phơi phới của khí xuân của đường nét đôi lông mày đã cho thấy ngòi bút tài tình của nhà thơ trong việc sử dụng biện pháp ước lệ khi miêu tả nhân vật. Nàng Kiều của Nguyễn Du không chỉ rạng rỡ về nhan sắc mà còn là người con gái có tài năng đạt đến sự lí tưởng:

“Thông minh vốn sẵn tính trời,

Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm.

Cung thương làu bậc ngũ âm,

Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương.

Khúc nhà tay lựa nên chương,

Một thiên bạc mệnh lại càng não nhân.”

Phân tích Chị em Thúy Kiều, người đọc nhận ra cái tài của Kiều được miêu tả trong sự hoàn hảo về cả cầm (đàn), kì (cờ), thi (thơ) và họa (vẽ). Khi tả về Thúy Vân, Nguyễn Du là nổi bật vẻ đẹp về nhan sắc của nàng còn với Thúy Kiều, ngoài việc sở hữu một dung mạo hiếm có, nàng còn có những tài năng đặc biệt. Kiều lại là một con người đa sầu, đa cảm, khúc nhạc “Bạc mệnh” nàng dạo mang lại sự não nề trong lòng người khiến cho người ta có dự cảm về những muộn phiền, âu sầu mà Kiều sẽ gặp phải trên đường đời.

Vẻ đẹp “nghiêng nước nghiêng thành” Kiều có mang lại sự hờn ghét vốn đã tiềm ẩn những bất hạnh có thể xảy ra và khi đến với thơ ca như một sự giãi bày nỗi niềm, tâm trạng, Kiều cũng lại chọn giai điệu nghe buồn bã, nao nao càng làm cho những dự báo về sự bạc mệnh thêm rõ ràng. Tuy nhiên, thông qua cách Nguyễn Du khắc họa bức chân dung về Thúy Kiều, ông đã cho thấy sự trân trọng, ca ngợi của mình dành cho nhân vật.

Nàng không chỉ mang những vẻ đẹp nổi bật về phương diện ngoại hình mà còn là người hoàn hảo khi có cả tài năng và tâm hồn nhạy cảm. Khi phân tích chị em Thúy Kiều, ta thấy nếu như Nguyễn Du chỉ dành bốn câu thơ để gợi lên vẻ đẹp nhan sắc của Vân thì với Thúy Kiều, vẻ đẹp về tài – tình và sắc của nàng được cực tả với tận mười hai câu thơ. Có thể coi tác giả đã sử dụng nghệ thuật đòn bẩy khi chọn miêu tả chân dung Thúy Vân trước để làm nền nổi bật lên chân dung Thúy Kiều.

Phân tích chị em Thúy Kiều qua cuộc sống của hai chị em

Khi đã hoàn thiện những nét vẽ về bức chân dung hai chị em, Nguyễn Du còn cho thấy cách sống nề nếp, mực thước của cả hai người trong những câu thơ cuối:

“Phong lưu rất mực hồng quần,

Xuân xanh xấp xỉ tới tuần cập kê.

Êm đềm trướng rủ màn che,

Tường đông ong bướm đi về mặc ai.”

Phân tích chị em Thúy Kiều, ta thấy rằng hai nàng xuất thân từ một gia đình quyền quý nhưng dù sống phong lưu nhưng cả hai đều biết giữ sự khuôn phép, gia giáo của gia đình đặc biệt là khi đã “xuân xanh xấp xỉ tới tuần cập kê”, nếp sống tốt đẹp ấy vẫn được hai chị em một mực tuân theo. Vẻ đẹp ấy như một thứ trái cây chín ngọt, độ tuổi tươi đẹp nhất của người con gái. Điều này đã làm cho vẻ đẹp của hai chị em thêm phần hoàn hảo và giúp cho người đọc càng thêm trân trọng và mến yêu họ bởi những giá trị đáng quý ấy.

Nhận xét về đoạn trích khi phân tích chị em Thúy Kiều

Một cách khái quát, thông qua việc sử dụng bút pháp ước lệ, cách gợi thần thái nhiều hơn tả chi tiết trong việc khắc họa chân dung, Nguyễn Du đã cho thấy được những vẻ đẹp chung, những điểm riêng ấn tượng và cả cuộc sống những ngày đầu tuổi xuân xanh của Thúy Kiều và Thúy Vân trong đoạn trích này.

Kết bài: Như vậy, đoạn trích “Chị em Thúy Kiều” đã phần nào cho thấy sự biểu hiện của cảm hứng nhân đạo của Nguyễn Du khi đã thể hiện thái độ trân trọng, đề cao những giá trị của người phụ nữ. Vẻ đẹp về nhan sắc, phẩm hạnh và tài năng của họ thông qua cách thể hiện của Nguyễn Du đã giúp họ trở thành những hình tượng lí tưởng và hoàn hảo trong trái tim người đọc bao thế hệ.

Dàn ý phân tích chị em Thúy Kiều của Nguyễn Du

Nhằm giúp các bạn nắm được nội dung bài viết cũng như các ý chính của đề bài, dưới đây DINHNGHIA.COM.VN sẽ giúp bạn lập dàn ý phân tích chị em Thúy Kiều của đại thi hào Nguyễn Du.

Mở bài phân tích đoạn trích Chị em Thúy Kiều

• Giới thiệu tác phẩm Truyện Kiều và trích đoạn được học.
• Tóm lược giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm.
• Đề cập giá trị nhân đạo của truyện Kiều qua sự ngợi ca trân trọng của tác giả dành cho hai chị em Kiều => Đề cập đoạn trích.

Thân bài phân tích đoạn trích chị em Thúy Kiều

• Tìm hiểu vị trí đoạn trích “Chị em Thúy Kiều”.
  • Chị em Thúy Kiều nằm ở đoạn mở đầu của Truyện kiều.
  • Giới thiệu hoàn cảnh cũng như gia thế và vẻ đẹp của hai chị em Kiều.
• Vẻ đẹp chung của hai chị em Kiều qua đoạn trích
  • Thúy Vân cũng như Thúy Kiều đều mang vẻ đẹp thanh cao, cốt cách và hoàn hảo đến tác giả cũng phải thốt rằng “mười phân vẹn mười”
  • Mặc dù có những vẻ đẹp chung ấy thì mỗi người lại có một vẻ đẹp riêng, mỗi người một vẻ rất rõ ràng.
• Vẻ đẹp riêng của từng người được thể hiện qua đoạn trích.
  • Bức chân dung của Thúy Vân.
  • Bức chân dung của Thúy Kiều.
• Tìm hiểu cuộc sống của hai chị em Kiều.

Kết bài phân tích chị em Thúy Kiều của Nguyễn Du

• Khái quát lại nội dung cũng như nghệ thuật của Chị em Thúy Kiều.
• Bày tỏ quan điểm của bản thân về tấm lòng nhân đạo của Nguyễn Du.

Xem thêm:

• So sánh vẻ đẹp trữ tình của sông Đà và sông Hương
• Soạn bài và Tóm tắt Uy Lít Xơ trở về – Ngữ Văn 10
• Soạn bài Lão Hạc Ngắn Gọn HAY NHẤT và tóm tắt tác phẩm lão Hạc lớp 8

Như vậy, với cái tài cùng cái tâm bao la của mình, đại thi hào Nguyễn Du đã khắc họa chân dung cũng như tài năng của hai chị em Kiều một cách thật tài tình. Từ việc tái hiện một cách đặc sắc vẻ đẹp của hai chị em Kiều, Nguyễn Du cũng dự cảm về cuộc đời và số phận của hai chị em, đặc biệt là hình tượng Thúy Kiều. Hy vọng với những cảm nhận và phân tích Chị em Thúy Kiều trong bài viết đã cung cấp cho bạn những kiến thức hữu ích. Chúc bạn luôn học tốt!