Đòn bẩy là thứ không còn xa lạ với chúng ta trong cuộc sống. Vậy đòn bẩy là gì? Có những loại đòn bẩy nào và ứng dụng của chúng là gì? Tất cả những thắc mắc đó sẽ được giải đáp cụ thể dưới đây. Hãy cùng DINHNGHIA.COM.VN tìm hiểu qua bài viết này nhé!
Nội dung bài viết
Đòn bẩy là gì? Cấu tạo của đòn bẩy
Khái niệm đòn bẩy là gì?
Khái niệm đòn bẩy vật lý 6 đã nhắc tới, có thể hiểu, đòn bẩy là một vật rắn được con người sử dụng để tạo thành điểm tựa hay điểm quay, qua đó là biến đổi tác dụng của một vật lên một vật khác. Hiểu một cách rộng hơn, đòn bẩy còn là một loại máy móc đơn giản để biến đổi lực tác dụng lên vật theo hướng mà con người mong muốn.
Cấu tạo của đòn bẩy
Cấu tạo chung, phổ biến nhất của đòn bẩy sẽ gồm:
- Điểm tựa O
- Điểm tác dụng cần nâng của lực F1 tại O1
- Điểm tác dụng cần nâng của lực F2 tại O2
Nếu: OO2 > OO1 thì F2 < F1
Thông thường, điểm tựa O sẽ được đặt cùng một thanh cứng để nâng vật dễ dàng hơn.
Các loại đòn bẩy thông dụng
Sau khi đã tìm hiểu xong đòn bẩy là gì, chúng ta hãy cùng tìm hiểu đến các loại đòn bẩy phổ biến. Để việc tìm hiểu đơn giản hơn, ta có ký hiệu chung cho các tên gọi như sau:
- Điểm tựa O
- Vật cần nâng R
- Lực tác động – ký hiệu là AF.
- Khoảng cách giữa O và R gọi là a; khoảng cách giữa O và AF gọi là b
Loại 1: Điểm tựa ở giữa vật cần nâng và lực tác động
Đây là loại đòn bẩy vật lý phổ biến trong sách giáo khoa. Đối với loại này, điểm tựa O sẽ nằm ở giữa vật cần nâng R và lực AF.
Cách đặt điểm tựa và nguyên lý hoạt động của đòn bẩy: Trong trường hợp ta để khoảng cách b càng cao thì lực tác động nâng R sẽ nhỏ hơn. Tuy nhiên, điều đó sẽ khiến R di chuyển chậm hơn. Nếu ta đặt O lại gần AF để b nhỏ thì lực AF sẽ phải lớn hơn và R cũng sẽ di chuyển nhanh hơn trường hợp 1.
Loại 2: vật cần nâng ở giữa lực tác động và điểm tựa
Đối với loại này, điểm tựa O không còn được đặt ở giữa nữa mà lúc này, vật cần nâng là R lại được đặt ở giữa. Lúc này, trong mọi trường hợp, ta sẽ thấy a luôn nhỏ hơn b. Vì thế mà loại đòn bẩy này có thể nâng được nhiều vật nặng nhưng có nhược điểm là tốc độ sẽ chậm.
Ví dụ tiêu biểu nhất cho đòn bẩy loại 2 đó là xe đẩy cút kít thường được dùng trong xây dựng.
Loại 3: Lực tác động ở giữa vật nâng và điểm tựa
Lúc này lực AF sẽ được đặt ở giữa và vật nâng R và điểm tựa O được đặt ở hai bên.
Với loại đòn bẩy này, a sẽ lớn hơn b. Vì thế nó có ưu điểm là giúp dịch chuyển vật cần nâng nhanh và dễ dàng hơn. Tuy nhiên, nhược điểm là bạn sẽ phải dùng nhiều sức hơn.
Tác dụng của đòn bẩy
Tác dụng tiêu biểu nhất của đòn bẩy đó là giúp giảm lực kéo hoặc lực đẩy lên vật. Qua đó giúp đổi hướng các lực tác dụng vào vật và giúp việc di chuyển dễ dàng hơn. Đặc biệt là với những vật có khối lượng lớn.
Bên cạnh đó, đòn bẩy còn được sử dụng để đưa một vật lên cao hoặc đưa vật xuống dưới dễ dàng hơn. .Nhờ có đòn bẩy mà việc di chuyển các vật nặng sẽ nhanh chóng hơn.
Trong cuộc sống, chúng ta có thể dễ dàng bắt gặp ứng dụng của đòn bẩy ở mọi nơi, như khi nhổ đinh, chèo thuyền, dùng xe cút kít đẩy vật liệu hay khi chơi bập bênh…
Xem thêm:
- Định nghĩa về lực ma sát, lực ma sát trượt, ma sát nghỉ trong vật lý
- Định nghĩa lực là gì? Lực hấp dẫn, lực đàn hồi, lực ma sát trong vật lý
- Mã lực là gì? 1 mã lực (CV, HP) bằng bao nhiêu kW, W
Hy vọng qua bài viết trên đây, bạn đã hiểu rõ hơn về đòn bẩy là gì, các loại đòn bẩy và ứng dụng của chúng. Hãy đến với DINHNGHIA.VN để khám phá nhiều kiến thức hay và bổ ích hơn nữa nhé!
