Tế bào Prokaryote là một trong hai loại tế bào cơ bản của các sinh vật, bên cạnh tế bào Eukaryote. Điểm đặc biệt của Prokaryote chính là cấu trúc đơn giản và không có nhân. Trong bài viết này, hãy cùng DINHNGHIA.COM.VN tìm hiểu về khái niệm và các thành phần cấu trúc quan trọng của chúng.
Nội dung bài viết
Tế bào Prokaryote là gì?
Sinh vật Prokaryote, còn được gọi là tế bào nhân sơ hoặc tế bào sơ hạch, là nhóm sinh vật có tế bào không có màng nhân. Một số loài Planctomycetales có DNA được bao bọc bởi một màng đơn, tuy nhiên, phân biệt chính giữa Prokaryote và Eukaryote dựa vào trình tự gen mã hóa cho rRNA. Tế bào Prokaryote có kích thước nhỏ và cấu trúc đơn giản hơn tế bào Eukaryote.
Cấu tạo của tế bào Prokaryote
Tế bào Prokaryote bao gồm 3 thành phần chính: Màng sinh chất, tế bào chất và vùng nhân. Loại tế bào này cũng có các cấu trúc bổ sung như thành tế bào, vỏ nhầy, roi và lông mao.
Thành tế bào, màng sinh chất, lông và roi
Cấu trúc tế bào Prokaryote chủ yếu bao gồm thành tế bào. Peptidoglycan, một loại biopolymer được hình thành từ chuỗi các cacbohidrat liên kết bởi các đoạn polypeptit ngắn, đóng vai trò quan trọng trong cấu trúc của thành tế bào.
Tùy thuộc vào thành phần hóa học và cấu trúc của thành tế bào, vi trùng Prokaryote được chia thành hai loại: gram âm và gram dương. Phương pháp nhuộm gram sử dụng để phân biệt chúng, trong đó vi trùng gram âm sẽ có màu đỏ và vi trùng gram dương có màu tím.
Màng sinh chất nằm dưới thành tế bào và có cấu trúc từ 2 lớp phospholipid và protein. Một số loài vi trùng có roi và lông mao. Roi (tiên mao) giúp vi trùng di chuyển, trong khi lông mao giúp vi trùng bám vào mặt phẳng tế bào. Điều này đặc biệt quan trọng đối với một số loài vi trùng gây bệnh ở người.
Tế bào chất
Tế bào chất của tế bào Prokaryote nằm giữa màng sinh chất và vùng nhân. Nó bao gồm hai thành phần chính là bào tương và ribôxôm, cùng với một số cấu trúc khác. Trong đó, bào tương là một chất keo bán lỏng, chứa nhiều hợp chất hữu cơ và vô cơ khác nhau.
Ngoài ra, Ribôxôm là cấu trúc không có màng bọc, được hình thành từ prôtêin và rARN, và đóng vai trò quan trọng trong tổng hợp các loại prôtêin cho tế bào.
Vùng nhân
Vùng nhân trong tế bào Prokaryote là một không gian thường nằm ở trung tâm của tế bào, không có màng nhân bao quanh và chứa nhiễm sắc thể của nó. Được dịch từ tiếng Anh là “nucleoid”, có nghĩa là “giống như nhân tế bào”. Vùng nhân chứa hầu hết các vật liệu di truyền của tế bào, được gọi là genophore.
Các đặc trưng vốn có của tế bào Prokaryote
Các đặc trưng của tế bào Prokaryote đó là
- Không có màng nhân: Tế bào Prokaryote không có màng nhân bao quanh vùng nhân, nơi chứa nhiễm sắc thể và các phân tử di truyền.
- Vùng nhân: Là không gian nằm ở trung tâm tế bào, chứa nhiễm sắc thể mà không có màng nhân bọc. Đây là nơi chứa genophore, tức các phân tử DNA dạng vòng của tế bào.
- Tế bào chất: Là phần dịch lỏng chiếm hầu hết thể tích tế bào, có nhiều chất hữu cơ và vô cơ. Nó cũng chứa các hạt ribosome tự do trong tế bào.
- Màng sinh chất: Là lớp phospholipid kép phân tách phần tế bào chất với môi trường xung quanh. Màng sinh chất có tính bán thấm và thực hiện quá trình thẩm thấu có chọn lọc.
- Thành tế bào: Hầu hết các tế bào Prokaryote đều có thành tế bào, được cấu tạo từ peptidoglycan. Thành tế bào giúp tế bào duy trì hình dạng và chịu được áp suất thẩm thấu trong môi trường.
- Nhiễm sắc thể và plasmid: Nhiễm sắc thể của tế bào Prokaryote thường là một phân tử DNA dạng vòng. Ngoài ra, tế bào còn chứa các cấu trúc DNA ngoài nhiễm sắc thể gọi là plasmid, chứa các gene có chức năng bổ sung như kháng kháng sinh.
- Tiên mao: Là cấu trúc giúp tế bào Prokaryote di chuyển chủ động trong môi trường, giúp tế bào tìm kiếm nguồn dinh dưỡng và di chuyển đến vị trí thuận lợi.
So sánh tế bào Prokaryote (tế bào nhân sơ) với tế bào Eukaryote ( tế bào nhân thực)
| Tế bào prokaryota (nhân sơ) | Tế bào Eukaryota (nhân thực) | |
| Chủ thể chứa tế bào | – Vi khuẩn, vi khuẩn lam | – Động vật, thực vật, nấm |
| Kích thước và cấu tạo | – Kích thước bé từ 1 – 3mm, có cấu tạo đơn giản | – Kích thước lớn từ 3 – 20mm, có cấu tạo phức tạp |
| Vùng nhân | – Chứa một phân tử AND dạng vòng, chưa có nhân điển hình | – Có nhân điển hình, bao gồm màng nhân, trong nhân chứa chất nhiễm sắc và hạch nhân |
| Tế bào chất | – Chỉ chứa các bào quan đơn giản, ribôxôm nhỏ. | – Tế bào chất được phân thành các vùng chứa bào quan phức tạp như: ti thể, lạp thể, ribôxôm,.. ribôxôm lớn hơn |
| Phương thức phân bào | – Phương thức phân bào là phân đôi không có nguyên phân hay giảm phân | – Phương thức phân bào phức tạp, bao gồm nguyên phân và giảm phân |
| Lông và roi | – Lông và roi có cấu tạo đơn giản | – Lông và roi có cấu tạo phức tạp |
Xem thêm:
- Tế bào Hela là gì? Nguồn gốc, Ứng dụng và Quy trình nghiên cứu tế bào Hela
- Enzim là gì? E Enzim là gì nzim trong nước bọt có tên là gì?
- Tế bào là gì? Tìm hiểu cấu tạo của tế bào
Trên đây là bài viết về tế bào Prokaryote, chi tiết về khái niệm, cấu tạo và các đặc trưng vốn có của tế bào Prokaryote. Hy vọng bài viết đã cung cấp thông tin hữu ích dành cho bạn. Đừng quên chia sẻ với bạn bè và người thân cùng biết nhé!