Cảm nhận khổ cuối bài Nói với con của Y Phương để thấy tình cảm cha con thắm thiết và sâu nặng, thiêng liêng mà cũng thật bình dị. Đó là tình cảm gia đình, mở rộng ra tình cảm quê hương, từ kỉ niệm ngọt ngào nâng lên thành lẽ sống. Hãy cùng DINHNGHIA.COM.VN tìm hiểu và cảm nhận khổ cuối bài Nói với con qua nội dung dưới đây nhé!
Mở bài:
“Cha là bóng cả ngã che con
Là suối tình thương không bao giờ vơi cạn.”
(Ca dao)
Quả thật, nếu tình mẫu tử ngọt ngào và bao la như biển khơi, ôm ấp và vỗ về ta thì tình phụ tử lại càng thiêng liêng và cao cả gấp bội. Đối với người con, hình bóng của cha chính là “bóng cả”, là “suối tình thương” và là tấm gương sáng cho con noi theo. Chính vì lẽ đó mà tình phụ tử luôn là nguồn cảm hứng bất tận cho biết bao thi nhân xưa và nay. Trong đó có Y Phương – một nhà thơ dân tộc Tày với những tác phẩm mang âm hưởng của miền núi non đại ngàn.
Nội dung bài viết
Tìm hiểu về nhà thơ Y Phương và bài thơ Nói với con
Trước khi tìm hiểu và cảm nhận khổ cuối bài Nói với con, người đọc cần nắm được những nét chính về tác giả cũng như tác phẩm.
Đôi nét về tác giả Y Phương
Y Phương tên thật là Hứa Vĩnh Sước, quê ở huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng. Ông nhập ngũ năm 1968 trong kháng chiến chống Mỹ diễn ra ác liệt. Y Phương là bộ đội thuộc binh chủng đặc biệt tinh nhuệ. Ông phục vụ trong quân đội đến năm 1981 thì chuyển về công tác tại Sở Văn hoá – Thông tin Cao Bằng.
Năm 1993, ông là ủy viên ban chấp hành Hội nhà văn Việt Nam khóa VI. Thơ ông thể hiện tâm hồn chân thật, mạnh mẽ và trong sáng, cách tư duy giàu hình ảnh của con người miền núi. Tác giả cho ra đời những tập thơ như: Người núi Hoa (1982); Tiếng hát tháng giêng (1986); Lửa hồng một góc (1987); Lời chúc (1991); Đàn Then (1997),… Về thành tựu, nhà thơ Y Phương đã đạt Giải nhất cuộc thi thơ của tạp chí Văn nghệ quân đội năm 1984 và hai năm sau, ông nhận được Giải thưởng thơ của Hội nhà văn Việt Nam.
Hoàn cảnh ra đời bài thơ Nói với con
Trong số các bài thơ của ông, một bài thơ gợi nhắc biết bao tâm tình của người cha gửi đến con đó chính là bài thơ “Nói với con”, được sáng tác năm 1980. Như lời tác giả chia sẻ, năm 1979, vợ chồng ông đón chào đứa con đầu lòng và bài thơ này được ông sáng tác để tặng riêng con gái khi cô được một tuổi.
Bài thơ ca ngợi tình cảm gia đình, những phẩm chất cao đẹp của người đồng mình và tình yêu quê hương, đất nước trong bối cảnh còn rất nhiều khó khăn, gian khổ sau cuộc chiến vừa đi qua. Bài thơ có 28 câu, thường chia theo bố cục ba phần, trải dài qua đó là lời nói ân tình của người cha đối với con về đạo làm người, về lẽ sống vượt lên mọi nghịch cảnh bằng niềm tin về văn hóa truyền thống của dân tộc.
Trước một xã hội còn nheo nhóc biết bao đói khổ, thực giả lẫn lộn, con người hối hả, gấp gáp kiếm tiền thì để sống ở đời một cách đàng hoàng, Y Phương tin rằng con người phải bám vào giá trị tích cực của văn hóa. Ở phạm vi hẹp, bài thơ chủ yếu đề cập đến văn hóa dân tộc, nhằm tôn vinh nét đẹp của văn hóa truyền thống dân tộc Tày, về những phẩm chất cao đẹp của con người Tày.
Ở phạm vi lớn hơn, bài thơ là lời nhắc mọi người dân Việt Nam khi đứng trước cuộc hội nhập toàn cầu, đừng quên đi cội nguồn, bản ngã của dân tộc mình. Những cuộc di cư, du nhập của văn hóa ngoại lai làm lai căng, lu mờ những giá trị truyền thống là vấn đề gợi nhắc mà Y Phương luôn trăn trở. Một lần nữa, ông viết bài thơ dành tặng đến con gái và đồng thời cũng là lời tự nhắc nhở mình, là lời nhắc nhở bạn đọc khi đối diện với cuộc sống hôm nay.
Cảm nhận khổ cuối bài nói với con của Y Phương
Tình cảm và lời nhắn gửi dành cho con trong khổ cuối bài thơ đã thể hiện khái quát tình yêu thương bao la mà người cha đã ấp ủ. Vì vậy, cảm nhận khổ cuối bài Nói với con sẽ giúp người đọc thấy được giá trị nội dung cũng như nghệ thuật của bài thơ.
Lời cha nhắc nhở luôn tự hào về nguồn cội
Khi cảm nhận khổ cuối bài Nói với con, ta thấy ngay ở phần mở đầu, tác giả đã mang đến lời thủ thỉ về nguồn cội sinh dưỡng của mỗi người. Đó chính là những khoảnh khắc hạnh phúc, yêu thương trong vòng tay của gia đình, xóm làng. Đến khổ thứ hai, người cha ân cần nhắc nhở con về những phẩm chất cao đẹp của dân tộc mình qua tiếng gọi “người đồng mình”.
“Người đồng mình thương lắm con ơi
Cao đo nỗi buồn
Xa nuôi chí lớn”
Câu mở đầu này được lặp lại một lần nữa ở ý thơ thứ nhất. Có lẽ tác giả muốn khắc sâu vào tâm trí con những điều tốt đẹp và phẩm chất của người đồng mình. Điệp ngữ “Người đồng mình” được lặp lại nhưng không còn là “yêu” mà là “thương”. Cảm nhận khổ cuối bài Nói với con, ta thấy rằng cha thương buôn làng còn nghèo đói, còn vất vả, khó khăn nhưng cũng chính từ đó con hãy tự hào với sức sống của dân tộc mình.
Nhà thơ sử dụng nghệ thuật tương hỗ lấy “cao” so với “nỗi buồn”, lấy “xa” so với “chí lớn” thể hiện hình ảnh gần gũi, đậm chất tư duy của người miền núi. Dù có sự khác biệt về vị trí địa lí con cũng đừng mặc cảm,tự ti mà trái lại hãy nghĩ tích cực, tự tin và sống mạnh mẽ. Khi cảm nhận khổ cuối bài Nói với con, ta thấy hai câu thơ “Cao đo nỗi buồn/ Xa nuôi chí lớn” không chỉ là bài học người cha muốn gửi riêng đến con mà Y Phương của muốn gửi đến bao người.
Những ước mong và hi vọng mà cha dành cho con
Cảm nhận khổ cuối bài Nói với con, ta thấy trong câu thơ tiếp theo, tình cảm và ước muốn của người cha ngày càng mạnh mẽ và kiên quyết hơn:
“Dẫu làm sao thì cha vẫn muốn
Sống trên đá không chê đá gập ghềnh
Sống trong thung không chê thung nghèo đói
Sống như sông như suối
Lên thác xuống ghềnh
Không lo cực nhọc”
Nếu như hội họa, người họa sĩ dùng đường nét để sáng tạo, âm nhạc, người nghệ sĩ dùng âm thanh để tạo nên tác phẩm hay trong điêu khắc dùng hình khối để sáng tác thì văn chương dùng ngôn từ làm chất liệu. Nhà thơ đã chọn lọc, sử dụng điệp từ “sống” cùng phép liệt kê “đá, thung” đã khắc họa một bức tranh làng bản núi đồi thật đẹp.
Cụm từ phủ định nhưng mang ý khẳng định “không chê” được tác giả nhấn mạnh một điều tiên quyết, con không bao giờ được phép quên đi những khó khăn, vất vả của quê hương mình, con hãy nhớ và không ngừng vươn lên. Y Phương gợi ý một cách sống cho con mình đó chính là hãy sống như tự nhiên, hãy biết mềm dẻo, linh hoạt như con suối của bản làng để vượt qua những khó khăn trên đường đời.
Thành ngữ “lên thác xuống ghềnh” được tác giả sử dụng ở đây khá đặc sắc, nó tạo âm hưởng thơ thêm trúc trắc, giàu sức gợi. Nhịp thơ tuôn chảy mạnh mẽ gợi lên sức sống bền bỉ, mãnh liệt của con người trước vất vả, cực nhọc của cuộc đời. Nhà thơ biết rằng, con cũng như tất cả mọi người đều có những ước mơ, hoài bão như sông suối vì tất cả đều hướng ra nơi mênh mông của biển khơi để thấy cuộc đời rộng lớn và có nhiều điều cần phải học hỏi hơn.
Lời nhắn gửi con hãy luôn hướng tình cảm đến cội nguồn
Khi cảm nhận khổ cuối bài Nói với con, ta cũng thấy bên cạnh bày tỏ hoàn cảnh của quê hương của dân tộc mình, nhà thơ còn nhắn nhủ con hãy sống có ích và đừng quên đi nguồn cội của mình:
“Người đồng mình thô sơ da thịt
Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con”
Hình ảnh ẩn dụ “thô sơ da thịt” đối lập “chẳng…nhỏ bé” càng làm toát thêm vẻ đẹp mạnh mẽ không chỉ ở bên ngoài mà còn tiềm ẩn bên sâu trong tinh thần của con người miền núi. Người đồng mình do cuộc sống vất vả, bước đầu còn gian nan nên vẻ ngoài của họ có phần đen đúa, thô kệch nhưng tâm hồn của họ lại rộng lớn, trong sáng như suối và mạnh mẽ, dạt dào như thác nước của núi rừng. Ở họ, nhà thơ còn nhận thấy:
“Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương
Còn quê hương thì làm phong tục”
Cảm nhận khổ cuối bài Nói với con sẽ thấy cụm từ “tự đục đá kê cao quê hương” thể hiện ý chí mạnh mẽ, tinh thần tự lực tự cường của người đồng mình. Từ những công việc vất vả, từ bàn tay lao động của họ sẽ đưa quê hương, đưa đất nước lên tầm cao mới, phát triển vững mạnh. Nhà thơ không dùng mĩ từ để ca ngợi tinh thần ấy mà ông chọn từ “đục đá, kê cao” một cách gần gũi và bình dị, đậm chất sử dụng ngôn ngữ của người dân tộc Tày.
Cách diễn đạt đó thật khác lạ song cũng độc đáo không kém. Một bàn tay gầy dựng nên quê hương rồi từ chính mảnh đất ấy làm nên những phong tục giàu giá trị. Cảm nhận khổ cuối bài Nói với con để thấy đó là truyền thống, là nét văn hóa cần phải giữ gìn. Đó là cách thể hiện tình yêu quê hương, đất nước, là cách nhìn, cách nghĩ nâng niu và trân quý bao giá trị văn hóa ngàn đời. Hình ảnh thơ vừa cụ thể, vừa mang ý nghĩa thực, vừa có sức khái quát, vừa mang ý nghĩa ẩn dụ sâu xa.
Khi cảm nhận khổ cuối bài Nói với con, đặc biệt trong hai câu thơ, người đọc thấy người cha như đang nhắn gửi với con về những phẩm chất tốt đẹp của người đồng mình. Tiếng gọi ấy còn được lặp lại trong khổ thơ như một điệu hát ru thân thương, trìu mến. Người cha tự hào, ca ngợi về phẩm chất tốt đẹp của người đồng mình: sống rộng mở, bao la, biết kiên trì và trân trọng những nét đẹp truyền thống của quê hương, nguồn cội. Để kết lại trọn vẹn cảm xúc trào dâng ở hai khổ trước, khổ cuối cùng với bốn câu thơ đã hoàn chỉnh ý thơ thêm trọn vẹn:
“Con ơi tuy thô sơ da thịt
Lên đường
Không bao giờ nhỏ bé được
Nghe con.”
Càng lúc hình ảnh và lời nói của người cha hiện lên càng lớn lao, nhanh chóng thôi thúc con trên đường đời. Cảm nhận khổ cuối bài Nói với con, ta còn thấy cách so sánh đối lập “thô sơ da thịt” nhưng “không nhỏ bé” như khẳng định niềm tin cha tin ở con sẽ phát huy được truyền thống quê hương, sẽ nhớ đến lời cha dạy, sẽ không bao giờ nhỏ bé dù đi bất cứ nơi đâu và hơn hết là không bao giờ quên đi nguồn cội.
Một lần nữa, cha lại gửi gắm nỗi niềm của mình, mong con ghi nhớ và tự hào những phẩm chất tốt đẹp của người đồng mình, đừng tự ti mà hãy tự tin, hãy trưởng thành trên đường đời với những hành trang ấy. Không những thế, giọng thơ nhỏ nhẹ chân tình kết hợp với các từ “con ơi”, “nghe con” sao mà ấm cúng, thân thương. Đó không còn là lời thơ trang hoàng mà trở thành một tiếng gọi vang vọng từ tâm hồn sâu thẳm từ đáy lòng của cha.
Suy cho cùng, tất cả lời cha viết nên trên trang thơ cũng chỉ mong con hãy luôn gắn bó với truyền thống, dân tộc mình, mong con vươn lên bất chấp khó khăn, gian khổ. Cảm nhận khổ cuối bài Nói với con cũng như khi đọc bốn câu thơ, ta thấy lời của cha không hề mang ý răn đe, giáo điều mà là những lời tâm tình thủ thỉ với con như một người bạn lớn. Do vậy, những lời dạy ấy có thể sẽ khắc sâu vào trong tâm trí con dễ hơn. Lời thơ gửi con cũng chính là lời gửi đến mình. Ta bắt gặp tiếng thơ đồng điệu với nhà thơ Hoàng Trung Thông:
“Lời của cha như tiếng sóng thầm thì
Hay tiếng lòng của cha từ một thời sâu thẳm
Lần đầu tiên trước biển khơi vô tận
Cha lại gặp mình trong tiếng ước mơ con”
(Những cánh buồm – Hoàng Trung Thông)
Bên cạnh giọng thơ thiết tha, trìu mến, các hình ảnh thơ được tác giả lựa chọn vừa cụ thể vừa có tính khái quát, vừa mộc mạc mà vẫn giàu chất thơ. Khi cảm nhận khổ cuối bài Nói với con, ta thấy đoạn thơ chứa chan ý nghĩa lại đằm thắm và sâu sắc. Nó tựa như một khúc ca nhẹ nhàng mà âm vang. Lời thơ tâm tình của người cha sẽ là hành trang đi theo con suốt đời và có lẽ mãi mãi là bài học bổ ích cho các bạn trẻ – bài học về niềm tin, nghị lực, ý chí vươn lên.
Nhận xét tác phẩm khi cảm nhận khổ cuối bài Nói với con
Khi cảm nhận khổ cuối bài Nói với con cũng như toàn tác phẩm, người đọc nhận thấy bài thơ đã thể hiện tình cảm gia đình ấm cúng, ca ngợi truyền thống cần cù, sức sống mạnh mẽ của quê hương và dân tộc. Nó giúp ta hiểu thêm về sức sống và vẻ đẹp tâm hồn của một dân tộc miền núi, gợi nhắc tình cảm gắn bó với truyền thống, với quê hương và ý chí vươn lên trong cuộc sống. Bài thơ gửi đến bài học tích cực về lối sống tự hào dân tộc mình, là việc hòa nhập như không hòa tan đi chính cá tính của mình, của dân tộc mình.
Về mặt nghệ thuật, nhà thơ sử dụng thể thơ tự do, ngôn ngữ thân thuộc, gần gũi và giàu hình ảnh đậm chất vùng núi cao. Bài thơ giản dị với những hình ảnh vừa cụ thể vừa mang ý nghĩa biểu tượng liên quan đến nếp sống của người dân tộc Tày, giàu sắc thái biểu đạt và biểu cảm. Cách nói giàu bản sắc của người miền núi tạo nên một giọng điệu riêng cho lời tâm tình mộc mạc mà sâu sắc của người cha đối với đứa con.
Kết bài: Kết lại, bằng cách nói giàu hình ảnh, vừa cụ thể, vừa gợi cảm, những ngôn từ đặc trưng của miền núi, bài thơ như là lời trò chuyện, tâm tình với con, thể hiện sự gắn bó, niềm tự hào về quê hương và đạo lí sống của dân tộc. Từ lời dạy đầy chân tình của cha, ta thấy tình cảm gia đình thật thiêng liêng và cao quý vô cùng. Bài thơ là một lối nhỏ để người đọc hiểu thêm về tâm hồn của người cha yêu thương con đến nhường nào. Qua đó, bài thơ truyền tải thông điệp hãy biết tự hào con người mình, dân tộc của mình dù cho có nghèo khổ, khó khăn, hãy biết trân trọng và yêu quý gia đình của mình khi còn có thể.
Dàn ý cảm nhận khổ cuối bài Nói với con của Y Phương
Để giúp các em nắm được những nét chính trong bài viết cảm nhận khổ cuối bài Nói với con, DINHNGHIA.COM.VN sẽ giúp các em lập dàn ý khái quát như sau.
Mở bài cảm nhận khổ cuối bài Nói với con
- Sơ lược những nét chính về tác giả Y Phương cùng bài thơ Nói với con.
- Tóm tắt nội dung chính cũng như nghệ thuật của tác phẩm này.
- Tình cha con sâu nặng trong bài thơ, đặc biệt là ở khổ thơ cuối.
Thân bài cảm nhận khổ cuối bài Nói với con
- Giới thiệu về tác giả và hoàn cảnh ra đời tác phẩm Nói với con.
- Những lời nhắc nhở của cha với con luôn tự hào về dân tộc mình.
- Những hi vọng và ước mong cha gửi gắm cho con.
- Lời nhắn gửi con hãy luôn sống cao đẹp và hướng về quê hương.
Kết bài cảm nhận khổ cuối bài Nói với con
- Tóm tắt lại ý nghĩa của tác phẩm: Khi cảm nhận khổ cuối bài Nói với con nói riêng hay toàn bộ tác phẩm nói chung đều thấy tình cảm cha con sâu nặng..
- Những lời trao gửi mà cha nhắn nhủ chính là những gửi gắm tới thế hệ tiếp nối về truyền thống của dân tộc, về những phẩm chất cao đẹp và đáng quý của “người đồng mình”.
- Nêu suy nghĩ về vẻ đẹp của khổ thơ cuối bài thơ.
Khi cảm nhận khổ cuối bài Nói với con cũng toàn bộ tác phẩm, ta thấy qua những từ ngữ và hình ảnh giàu sức gợi cảm, lối nói miền núi mộc mạc, cách ví von sinh động cùng với giọng điệu thiết tha trìu mến, đoạn thơ đã ca ngợi những đức tính tốt đẹp của người đồng mình. Từ đó, người cha nhắn gửi những ước mong đến con hãy luôn sống ngẩng cao đầu, luôn tự hào về quê hương mà trân trọng, gìn giữ và yêu mến…Người cha đã dạy con đạo lý cao cả “uống nước nhớ nguồn”, đồng thời phải biết chấp nhận gian khó và vươn lên bằng ý chí của mình.
Xem thêm:
- Cảm nhận bài thơ Nói với con của Y Phương – Ngữ Văn 9
- Cảm nhận 2 khổ thơ cuối bài Tràng giang của Huy Cận [Top bài HAY NHẤT]
- Cảm nhận 8 câu cuối bài Trao duyên trong truyện Kiều của Nguyễn Du
Như vậy, bài viết trên đây của DINHNGHIA.COM.VN đã giúp bạn tìm hiểu và cảm nhận khổ cuối bài Nói với con của tác giả Y Phương. Hi vọng những nội dung trong bài viết đã giúp ích cho bạn trong quá trình nghiên cứu cũng như học tập về chủ đề cảm nhận khổ cuối bài Nói với con. Chúc bạn luôn học tốt!